Pnömotoraks göğüs boşluğu içinde akciğer zarlarının arasında hava toplanması ve buna bağlı olarak akciğerin bir kısmının veya tamamının “akciğerde çökme, akciğerde sönme” olarak tarif edilen büzülüp ufalması olayıdır.

Akciğer üzerinde oluşan bleb veya bül olarak adlandırılan hava baloncuklarının patlayarak akciğerin içindeki havanın akciğer zarlarının arasına dolması nedeniyle oluşan basınç farkının altında akciğer çöker. Halk arasında “akciğerim patladı” diye söylenir.

Pnömotoraks ani gelişir ve hayatı tehdit edebilecek bir hastalıktır.  Pnömotorakslı hastalarda aşağıdaki belirtiler  olabilir:

• Hava kaçağının oluştuğu tarafta akciğeri kullanamadığı için göğüste ,sırtta ani başlayan batıcı (bıçak saplanır tarzda)delici tarzda yan ağrısı
• Öksürük
• Göğüste sıkışma hissi
• Ağrı ile başlayan başlayan nefes darlığı, hava açlığı, nefes darlığı
• Baygınlık hissi veya bilinç bulanıklığı

Pnömotoraks nasıl oluşur?

Pnömotoraks 3 şekilde oluşur;

1. Herhangi bir hastalığa bağlı omadan kendiliğinden oluşan pnömotoraks (spontan).

• Hava baloncuklarının kendiliğinden patlaması sonucu oluşur.
• En sık görülen tipidir
• Sıklıkla genç uzun boylu zayıf erkeklerde görülür.
• 35-40 yaş erkeklerde daha fazladır.
• Sigara kullananlarda daha sık görülür.

2. Bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan pnömotoraks (sekonder)

Alta yatan bir hastalığı olan yani amfizem, koah, büllöz akciğer hastalıkları, mevcut olan büyük hava baloncukları, zatüre veya verem gibi akciğerlerde oluşan hasar sonucu pnömotoraks oluşur.

3. Medikal / tıbbi bir müdahale sonucu yada travma (kaza,darbe,çapma vb.) sonrası ortaya çıkan pnömotoraks

Göğüs bölgesi travmalarından sonra, akciğer biyopsisi yaparken, kateter yerleştirilirken yada akciğer cerrahi müdahele sonrasında da görülebilir.

Pnömotoraks Teşhisi:

• Hastanın şikayetleri; Hekiminiz tıbbi öykünüzü alıp muayenesini tamamladıktan sonra tanıyı kesinleştirmek için aşağıdaki gibi kimi tetkiklere başvurabilir
• Fizik muayene; Azalmiş solunum sesleri.
• Direkt akciğer grafisi: En pratik tanı koydurur. Pnömotoraksın saptanmasında en sık kullanılan yöntemdir. Plevra yapraklarının arasında hava olup olmadığı ve eğer varsa takriben miktarı saptanabilir.
• Bilgisayarlı toraks tomografisi(BT); Göğüs boşluğunun ayrıntılı olarak görüntülenmesi yapılır.

Pnömotoraks tedavide ne yapılır?

Göğüs boşluğundaki havanın boşaltılması, akciğerin şişmesini eski haline gelmesini sağlanması ve tekrarlamasını önlemek temel amaçtır.Göğüs boşluğunda tespit edilen serbest havanın miktarına ve hastanın genel durumuna göre farklılık göstermektedir.

Pnömotoraksta tüp takılmadan tedavi olur mu?

1.Gözlem ve oksijen tedavisi

Hafif olarak nitelendirilebilecek pnömotorakslarda hastaya oksijen verilerek bir süre izlenebilir ve zaman zaman çekilecek kontrol filmleriyle göğüs boşluğundaki havanın durumu takip edilebilir.

2. İğne ile havanın boşaltılması yani Aspirasyon

Göğüs boşluğundaki havanın daha fazla olduğu durumlarda, hava bir iğne-vakum sistemi yardımıyla çekilebilir.

Göğüs boşluğundaki hava bu tedavilerle giderilemeyecek kadar fazla ise küçük cerrahi yöntemler uygulanır.

Hava kaçağında tüp takılması, Tüp takarken ağrı olur mu?

Göğüs Tüpü takılması (Tüp torakostomi)

Hastanede yatırılarak uygulanır. Göğüs boşluğuna dolan havayı boşaltmak için lokal anestezi ile bir kateter/dren takılır. Takılan tüp bir şişeye bağlanır ve hastanın öksürüp akciğerini genişletmesi havayı dışarı çıkarması istenir. Yapılan işlem genel olarak çok ağrılı değildir ancak bazen hastaların boynunda sırtında ağrı olabilir. Hastalar genellikle “tüp takarken uyutulur mu?” diye sorar ancak bu işlemde lokal anestezi genellikle yeterli olmaktadır. Hastalar günlük akciğer filmi ile takip edilir. Akciğerdeki havanın azalıp azalmadığı akciğerin şişip şişmediği kontrol edilir. Genelde 1-2 gün içerisinde göğüs içindeki hava boşalır akciğer genişleyerek deliğin kapanması beklenir. Hastalar tüpün erken çıkması için triflow adı verilen toplara çalışmalı bol bol öksürmeli yürüyüş yapmalıdır.

Bazen de hava kaçağında cerrahi gerekiyor

Hastaya göğüs tüpü uygulanmasına rağmen takiplerde hava kaçağı düzelmiyor (5-7 gün boyunca) veya tekrarlamış bir pnömotoraks ise kapalı ameliyat (Torakoskopi/VATS) ile akciğer yüzeyindeki patlamış baloncuğu dediğimiz problemli yer çıkarılarak tedavi edilir.

Cerrahi gerektiren durumlar:

• İkinci kez oluşan pnömotoraks oluşması.
• Her iki akciğerde birlikte ortaya çıkan.
• Akciğerde büyük hava keseleri/ baloncukların görülmesi.
• Tüp torakoskopisi uygulandıktan sonra 5-7 günde bir iyileşme olmadıysa.
• Bazı meslek gruplarında(pilotlar, dalgıçlar gibi).
• Sağlık kuruluşuna uzak yerlerde yaşayanlarda ilk kez ortaya çıkan pnömotoraks.

Ameliyat Çeşitleri

Açık ameliyat (Aksiler Torakotomi): 

Koltuk altından yapılır. 5-7cm uzunluğunda bir kesi ile kaburgalar arası bir ekartör yardımı ile yapılır. Ancak artık kapalı ameliyat yaygınlaştığı için bu amelliyat tercih edilmemektedir.

Kapalı – Video Yardımlı Torakoskopik Cerrahi (VATS):

 Bu teknikte koltuk altından yapılacak 1-3 cm’lik tek bir kesiden yani (Tek Port VATS ) göğüs boşluğu içerisine kamera -video yardımı ile açık yöntemdeki aynı işlem yapılır. Gerektiğinde daha fazla delik daha açılabilir. Hastaya en az zarar verici operasyon yöntemidir. Bu yönteminde ağrı daha az olur. Bu nedenle hasta normal yaşamına erken dönmüş olur. Hastalar genelde bizlere ” tüp takıldıktan sonra iz kalır mı?”, ” kapalı hava keseciği ameliyatından sonra iz kalır mı?” şeklinde sorular sorarlar. Cilt bütünlüğü bozularak ameliyat yapıldığı için az da olsa iz kalmaktadır.

Plöredez

Akciğerin tekrar çökmemesi ve göğüs boşluğu içerisinde hava birikmesin diye kısmen plevra çıkartılır veya plevra tahrişi ile inflamatuar reaksiyon oluşturularak akciğerin yapışması sağlanır .

Pnömotoraksta hastanede kaç gün yatılır?

• Tüp takılmış hastada ortalama 3 gün (2-5)
• Açık cerrahiden sonra 4-7 gün
• Kapalı ameliyatlarda 2 gün sonra tabucu edilir.

Pnömotoraks Hastalığı Tekrar Eder mi?

• İlk kez pnömotoraks gelişen hastada ilk yıl tekrar gelişme oranı %17-54
• İki kez pnömotoraks geçirmiş kişilerde bunun 3. kez olma olasılığı %40-50.
• Cerrahi yapılmış kişilerde ise pnömotoraksın tekrar etme olasılığı %3-5’tir.

O yüzden ikinci kez pnömotoraks gelişmiş hastalara ameliyat önerilmektedir. Eğer pnömotoraks hastalığınız mevcutsa bize muayene olup sonuçlarınızı danışmak istiyorsanız. [email protected] adresinden bize eposta atabilir veya aşağıdaki randevu al butonuna tıklayıp mhrs üzerinden ücretsiz randevunuzu oluşturabilirsiniz.